Plaza del Pilar wytycza trasę zwiedzania Saragossy. Plac ten, brukowany pięknym, jasnym kamieniem, został zmieniony w 1991 r. Teraz jest to rozległa przestrzeń: od starej katedry La Seo obok wspaniałej Basilica del Pilar i dalej do Avda Cesar Augusto. Plac przypomina historię miasta: na jednym końcu znajduje się fragment rzymskich murów, dalej, między kościołami widać budynek renesansowej giełdy, La Lonja, a pośrodku stoi nowoczesna rzeźba i fontanna w kształcie Ameryki Południowej. Nawet jeśli ktoś planuje tylko przesiadkę w Saragossie, powinien przyjść do centrum, by obejrzeć plac i bazylikę, a potem udać się do La Aljaferia czy to pieszo (ok. 20 min), czy też taksówką.
Basilica de Nuestra Seńora del Pilar
Majestatyczna budowla nad rzeką Ebro, Basilica de Nuestra Seńora del Pilar (codz. 5.45-21.30) jest jedną z najwspanialszych i najbardziej czczonych budowli sakralnych w Hiszpanii. Jej nazwa pochodzi od pilar – kolumny pośrodku kościoła, na którą podobno zstąpiła z nieba Dziewica Maryja, by ukazać się św. Jakubowi Apostołowi. Cała świątynia jest prawdziwie monumentalna, z wielkimi narożnymi wieżami i centralną kopułą otoczoną przez dziesięć kopuł zdobionych kafelkami. Zaprojektowana została pod koniec XVII w. przez Fr. Herrera el Mozo, a zbudowana przez Venturę Rodrigueza w latach 1750-1760.
Kolumnę, zwieńczoną maleńką figurką Dziewicy, stale oblegają pielgrzymi, którzy stoją w kolejce, by dotknąć jej fragmentu, bardzo zniszczonego, oddzielonego marmurowym ogrodzeniem. Największym artystycznym skarbem katedry jest cudowny alabastrowy ołtarz. Arcydzieło to stworzył Damien Formient w pierwszych dziesięcioleciach XVI w.
Przy nawie północnej mieści się Museo Pilarista (codz. 9.00-14.00 i 16.00-19.00; 150 ptas), w którym z bliska można się przyjrzeć oryginalnym szkicom dekoracji kopuł wykonanym przez Francisco de Goyę, Gonzaleza Velazqueza oraz Francisco i Ramona Bayeu. Bilet daje też prawo wstępu do Sacristia Mayor, przy nawie naprzeciwko, z kolekcją malowideł i gobelinów o tematyce sakralnej.
Na Plaza del Pilar
Na końcu Plaza del Pilar wznosi się stara katedra, La Seo, otoczona rusztowaniami, gdyż objęta jest programem restauracji. Obecnie jest ona (i jak się zdaje, będzie przez jakiś czas) zamknięta dla turystów, ale zawsze można obejrzeć ją z zewnątrz, podziwiając styl gotycki i mudejar z drobnymi elementami barokowymi i platereskowymi. W lewo od głównego wejścia znajduje się mauretański mur z misternymi, geometrycznymi wzorami. Wewnątrz, na wspaniałym retablo mayor widać kilku najprawdziwszych Krzyżaków – może nic dziwnego, skoro figury wykonał niemiecki rzeźbiarz epoki renesansu, Hans ze Szwabii.
W połowie drogi między dwiema katedrami stoi XVI-wieczna Lonja, stary budynek giełdy. Widać tu wpływy florenckie. Wnętrze z eleganckimi jońskimi kolumnami czasem otwierane jest przy okazji wystaw artystycznych. Po drugiej stronie bazyliki mieści się Torreón de la Zuda, a w niej jedno z miejskich biur turystycznych. Wieża ta jest częścią średniowiecznych fortyfikacji. Dalej widać resztki murów rzymskich, wprawdzie już tylko ruiny, ale przypominają rzymski epizod z historii miasta. Nazwa Saragossa pochodzi od imienia Cezara Augusta (nazwę Caesaraugusta Maurowie zmienili na Sarakusta, a tę z kolei Hiszpanie przekształcili na Zaragoza).
Na południe od Plaza del Pilar
O jedną przecznicę na południe, w pięknie odnowionym Palacio de los Pardo, przy c/Espoz y Mina 23, mieści się Museo Camón Aznar (latem wt.-pt. 9.00-14.15 i 18.00-21.00; sb. 10.00-14.00 i 18.00-21.00; nd. 11.00-14.00; zimą wt.-pt. 10.00-14.00; sb. 10.00-13.00; nd. 11.00-14.00; 50 ptas). Posiada ono prywatną kolekcję Jose Carnona Aznara, jednego z największych mecenasów sztuki hiszpańskiej. Wśród eksponatów znajduje się stała wystawa grafik Goi (artysta urodził się w pobliskim Fuendetodos, zob. str. 109). Na dalekim końcu ulicy, która przechodzi w c/Mayor, stoi kościół La Magdalena, posiadający najpiękniejszą ze wszystkich mudejarowych wież w Saragossie.
Wiele dzieł pędzla Goi obejrzeć można w Museo de Zaragoza (wt.-sb. 9.00-14.00; nd. 10.00-14.00; 200 ptas, wstęp bezpł. dla obywateli Wspólnoty Europejskiej) na Plaża de los Sitios. Inne eksponaty tego muzeum są pozostałościami po iberyjskich, rzymskich i mauretańskich dziejach miasta.
Blisko muzeum znajduje się też para ciekawych kościołów: San Miguel, z bocznym ołtarzem Formenta i wieżą w stylu mudejar, oraz Santa Engracia, z pięknym platc-reskowym portalem i starochrześcijańskimi sarkofagami w krypcie. Dwie inne wieże w stylu mudejar ma San Pablo (codz. 8.00-10.00 i wieczorem) na zachód od Plaża del Pilar, gdzie jest też inny ołtarz Damiena Formenta, oraz San Gil przy Plaża de Espafia.
Aljaferia
Hiszpanii czasów mauretańskich nie można uznać za państwo jednolite. Od X do XI w. Saragossa była siedzibą niezależnej dynastii Beni Kasim. Aljaferia (wt.-sb. 10.00-14.00 i 16.00-20.00; zimą 16.30-18.30; nd. 10.00-14.00; wstęp bezpł.) została zbudowana w najlepszym okresie panowania dynastii, czyli w połowie XI w., jest więc starsza od Alhambry w Granadzie i Alcazar w Sewilli. Wiele elementów dodano jednak później, w czasach chrześcijaństwa (XII-XV w.), kiedy pałac był używany w epoce rekonkwisty przez królów Aragonii. Od 1987 r. odbywają się tu posiedzenia aragońskiego parlamentu, co podnosi prestiż zarówno samej budowli, jak i instytucji.
Główną pozostałością po oryginalnym projekcie jest maleńki, piękny meczet przylegający do wejścia. Dalej mieści się oryginalny, misternie zdobiony dwór, Patio de Santa Isabel. Wielkie Schody (dodane w 1492 r.) prowadzą stąd do komnat z XV w., w których na szczególną uwagę zasługują rzeźbione sufity artesonado. Najpiękniejsza jest sala tronowa, obecnie w trakcie renowacji.